Door het midden van de Atlantische Oceaan loopt van Noord naar Zuid de Mid-Oceanische Rug, langgerekte verhogingen in de zeebodem. Het meeste ligt onderwater, maar op verschillende plekken zijn eilanden ontstaan, waaronder IJsland.
Bij de ruggen wordt nieuwe oceanische korst gevormd. De eilanden in de Atlantische oceaan zijn door vulkanisme ontstaan. Het divergeren van de Rug in het Noorden startte zo’n 150 miljoen jaar geleden. IJsland ligt op de grens van de divergerende Eurasia plaat en de Noord-Amerikaanse plaat. Bovendien ligt IJsland boven een zgn. hotspot ofwel mantelpluim.
Deze hotspot wordt geacht de oorzaak te zijn geweest dat IJsland 16 tot 18 miljoen jaar geleden boven de oceaan verscheen. Vervolgens wordt het eiland gekarakteriseerd door vulkaan uitbarstingen en geisers.
De tektonische platen bewegen. De bevingen van de aarde worden nauwlettend gevolgd door de Icelandic Met Office. Op onderstaande figuren staan de bevingen van 9 april 2022, zomaar een willekeurige dag in de voorbereiding.
Sinds 2000 zijn er 3 aardbevingen geweest met een kracht van meer dan 6,0 op de schaal van Richter, In 2000 bij Vestmannaeyjar (6,6), in 2008 bij Selfoss (6,1) en 2010 in het Noorden.
IJsland heeft 37 vulkanen/ vulkaansystemen. Vanaf 2000 hebben zich 8 uitbarstingen voorgedaan, waarvan ik me die mei van 2011 met de dagenlange verstoring van het luchtverkeer zo voor de geest kan halen. In december 2021 wordt gemeld dat Grimsvotn op uitbarsten staat, maar dat is inmiddels weer afgeschaald. Met eigen ogen zal ik de vulkaanuitbarstingen vermoedelijk niet gaan zien. Een beeld van internet en een impressie van mijzelf:
Rechts: Detail uit lavastromen in wol en zijde
De klimaatverandering leidt tot een afname van de sneeuwlaag op de vulkanen. Het verminderde gewicht op de vulkanen genereert daardoor meer magma. Als slechts 25% van de extra magma productie tot een uitbraak leidt dan worden eens in de 7 jaar grote uitbraken, zoals die in 2010 heeft plaatsgevonden in Eyjafjallajökull, verwacht.
