Een bezoek aan het Lavamuseum is zeer verhelderend voor de geologische verschijnselen van IJsland. Door het midden van de Atlantische Oceaan loopt van Noord naar Zuid de Mid-Oceanische Rug, lang gerekte verhogingen in de zeebodem. Het meeste ligt onderwater, maar op verschillende plekken zijn eilanden ontstaan waaronder IJsland.

Bij de ruggen wordt nieuwe oceanische korst gevormd. Het splitsen van de Rug in het Noorden startte zo’n 150 miljoen jaar geleden. IJsland ligt op de grens van de divergerende Eurasia plaat en de Noord-Amerikaanse plaat. Bovendien ligt IJsland boven een zgn. hotspot.
Deze hotspot wordt geacht de oorzaak te zijn geweest dat IJsland 16 tot 18 miljoen jaar geleden boven de oceaan verscheen. Vervolgens wordt het eiland gekarakteriseerd door vulkaanuitbarstingen en geisers.
De tektonische platen bewegen. Sinds 2000 zijn er 3 aardbevingen geweest met een kracht van meer dan 6.0 op de schaal van Richter, in 2000 bij Vestmannaeyjar (6.6), in 2008 bij Selfoss (6.1) en in 2010 in het Noorden.

IJsland heeft 30 vulkanen/ vulkaansystemen. De bevingen van de aarde worden nauwlettend gevolgd door de Icelandic Meteorological Office. Zo af en toe kijk ik tijdens de reis naar deze kaarten. Half mei rommelt het stevig in het Zuidwesten. En dan hebben we het over 3000 bevingen per week en enkele met een waarde boven 3 op de schaal van Richter. Het worden er in de tijd steeds meer. Eind augustus 6000 per week en dan op 1 september barst de vulkaan Fagradalsfjall uit.